عسل ماده‌ی شیرینی است که توسط زنبورهای عسل با استفاده از شهد گیاهان گل‌دار تهیه می‌شود. حدود ۳۲۰ نوع عسل مختلف وجود دارد که از نظر رنگ، بو و طعم متفاوت هستند. عسل عمدتاً از قند تشکیل شده است، اما حاوی ترکیبی از اسیدهای آمینه، ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی اکسیدان‌ها است. عسل نه تنها یک شیرین‌کننده‌ی طبیعی است، بلکه به‌عنوان یک عامل ضدالتهاب، آنتی اکسیدان و ضدباکتری هم استفاده می‌شود. از آنجا که بسیاری از مردم طرفدار درمان سرفه با عسل هستند، مقاله‌ی امروز مجله‌ی اینترنتی دیجی‌کالا مگ را به این موضوع اختصاص دادیم. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

تحقیقات درباره‌ی درمان سرفه با عسل چه می‌گویند؟

از زمان‌های بسیار قدیم، از عسل برای بهبود زخم‌ها و درمان سرفه استفاده می‌شده است. عسل دارای خواص ضدالتهابی و همچنین ضدباکتریایی است که می‌تواند سرفه را از بین ببرد. به‌علاوه، عسل رفلکس سرفه را کاهش می‌دهد و از تحریک بیشتر مجاری تنفسی توسط مواد محرک استنشاقی یا خوراکی جلوگیری می‌کند.

بسیاری از تحقیقات از درمان سرفه با عسل حمایت می‌کنند. محققان با بررسی ۱۴ مطالعه‌ به این نتیجه رسیدند که استفاده از عسل برای درمان عفونت‌ دستگاه‌ی تنفسی فوقانی در کودکان و بزرگسالان از شدت و دفعات سرفه می‌کاهد و اثربخشی این ماده از داروهای سرماخوردگی و شربت‌های ضدسرفه‌ی بدون نسخه بیشتر است.

در یک مطالعه روی ۱۳۹ کودک، محققان تأثیر عسل، داروهای ضدسرفه (دکسترومتورفان) و آنتی هیستامین‌ها (دیفن هیدرامین) را بر سرفه‌ی شبانه‌ی ناشی از عفونت دستگاه‌ی تنفسی فوقانی آزمایش کردند و دریافتند که عسل نسبت به هر دو دارو تأثیر بیشتری در تسکین علائم سرفه دارد. در مطالعه‌ی دیگری هم مشاهده شد که عسل شدت سرفه را در کودکان کاهش می‌دهد و به آن‌ها کمک می‌کند که شب‌ها راحت‌تر بخوابند.

بر خلاف داروها، عسل اساساً عارضه‌ی جانبی خاصی ندارد. همچنین بدون اینکه نیاز به مصرف آنتی بیوتیک باشد، می‌تواند سرفه‌ را درمان کند. استفاده‌ی بیش از حد از آنتی بیوتیک‌ها باعث مقاوم شدن باکتری‌ها نسبت به این داروها شده است. ذکر این نکته ضروری است که در بیشتر موارد سرفه از عفونت ویروسی دستگاه‌ی تنفسی فوقانی ناشی می‌شود، نه عفونت باکتریایی. آنتی بیوتیک‌ها در درمان عفونت‌های ویروسی هیچ نقشی ندارند.

چگونه از عسل استفاده کنیم؟

بسیاری از داروهای ضدسرفه‌ی بدون نسخه حاوی عسل هستند، اما شما می‌توانید از خود عسل هم استفاده کنید. برای درمان سرفه با عسل بهتر است از مصرف عسل خام بپرهیزید، چون دارای سطوح بالاتری از گرده است که می‌تواند در افراد حساس به بروز واکنش‌های آلرژیک منجر شود. به‌علاوه، از آنجا که عسل حاوی قند و کالری است، نباید در مصرف آن زیاده‌روی کنید. انجمن قلب آمریکا توصیه می‌کند که میزان مصرف شیرین‌کننده‌های مختلف را به حدود ۳۰ گرم در روز (معادل ۶ قاشق چای‌خوری عسل) محدود کنید.

برای درمان سرفه با عسل باید این ماده را دو بار در روز در مقادیر زیر مصرف کنید:

• کودکان ۱ تا ۵ ساله: نصف قاشق چای‌خوری
• کودکان ۶ تا ۱۱ ساله: ۱ قاشق چای‌خوری
• نوجوانان ۱۲ تا ۱۸ ساله: ۲ قاشق چای‌خوری
• بزرگسالان: ۲ قاشق چای‌خوری

اگرچه می‌توانید از عسل به‌تنهایی استفاده کنید، اما افزودن آن به مایعات گرم تأثیر آن را بر گلو افزایش می‌دهد. از آب گرم ساده گرفته تا چای‌های گیاهی مثل چای زنجبیل همگی به درمان سرفه کمک می‌کنند. برای طعم‌دار کردن آب یا چای می‌توانید از لیموترش استفاده کنید.

مصرف عسل برای کودکان زیر یک سال توصیه نمی‌شود، اما برای کودکان بزرگ‌تر گزینه‌ی مناسبی است؛ به‌ویژه اینکه متخصصان استفاده از داروهای بدون نسخه را برای درمان سرماخوردگی و سرفه در کودکان زیر چهار سال توصیه نمی‌کنند، چون خطر بروز عوارض جدی بالا است.

درمان سرفه با عسل به چه کسانی توصیه نمی‌شود؟

عسل برای اکثر مردم بی‌خطر است و در حال حاضر هیچ مدرکی در مورد تداخل آن با داروهای مختلف وجود ندارد، اما بعضی از افراد ممکن است به اجزای خاصی از عسل، به‌ویژه گرده‌ی زنبور عسل، حساس باشند یا به آن آلرژی داشته باشند. در موارد نادر، آلرژی به گرده‌ی زنبور عسل می‌تواند باعث واکنش‌های نامطلوب جدی و حتی کُشنده شود. علائم و نشانه‌های این واکنش عبارتند از:

• خس خس سینه و سایر علائم آسم
• سرگیجه
• حالت تهوع
• استفراغ
• ضعف
• تعریق زیاد
• غش
• ریتم نامنظم قلب (آریتمی)

علاوه بر این، ممکن است عسل بر سطح قند خون تأثیر بگذارد.

خطرات مصرف عسل برای سرفه کودکان

کودکان بالای یک سال می‌توانند از عسل استفاده کنند، اما هرگز نباید به کودکان زیر یک سال عسل بدهید. عسل می‌تواند باعث یک بیماری نادر اما جدی دستگاه‌ی گوارش (بوتولیسم نوزادان) شود که در اثر مواجهه با اسپورهای باکتری کلستریدیوم بوتولینوم (Clostridium botulinum) ایجاد می‌شود. اگر عسل حاوی اسپورهای کلستریدیوم بوتولینوم باشد، باکتری‌های حاصل در روده‌ی شیرخواران رشد کرده و تکثیر می‌شوند و سم خطرناکی را تولید می‌کنند.

در حالی که سیستم گوارشی اکثر افراد بالغ می‌تواند اسپورهای کلستریدیوم بوتولینوم را کنترل کند، دستگاه‌ی گوارش شیرخواران هنوز تکامل پیدا نکرده است و قادر نیست جلوی رشد باکتری‌ها و تولید سم را بگیرد. درنتیجه، مصرف عسل توسط کودکان زیر یک سال ممکن است به ضعف عضلانی و مشکلات تنفسی منجر شود که به مراقبت پزشکی اورژانسی نیاز دارد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

به خاطر داشته باشید که بعضی از سرفه‌ها ممکن است علامت یک بیماری جدی‌تر مانند ذات‌الریه باشند. شناسایی زودهنگام این بیماری‌ها برای شروع درمان مناسب مهم است. در صورت مشاهده‌ی علائم زیر، از درمان سرفه با عسل صرف‌نظر کنید و نزد پزشک بروید:

• تب
• سرفه‌های شدید یا طولانی که بیش از سه هفته طول بکشند
• تنگی نفس یا خس خس سینه

چه راه‌های دیگری برای درمان سرفه وجود دارد؟

روش‌های دیگری که می‌توانند هنگام سرماخوردگی به درمان سرفه و بهبود مشکلات خواب ناشی از آن کمک کنند عبارتند از:

• استفاده از دستگاه‌ی بخور و رطوبت‌ساز در اتاق خواب
• بالا نگه داشتن سر نسبت به بدن هنگام خواب
• غرغره کردن آب نمک
• نوشیدن مایعات زیاد، به‌خصوص مایعات گرم
• دوری از محرک‌هایی که می‌توانند باعث تشدید سرفه شوند، مثل دود یا مواد آلرژی‌زا

کلام پایانی

ممکن است یک تا دو قاشق چای‌خوری عسل دقیقاً همان چیزی باشد که برای درمان سرفه به آن نیاز دارید. عسل برای بیشتر بزرگسالان و کودکان بالای یک سال بی‌خطر است و بدون اینکه عوارض داروها را داشته باشد می‌تواند به تسکین علائم سرماخوردگی کمک کند. غالباً سرفه‌های ناشی از عفونت دستگاه‌ی تنفسی فوقانی با مصرف مایعات و استراحت زیاد بهبود می‌یابند. اگر سرفه‌ی شما بیش از سه هفته طول کشید یا با تنگی نفس و تب همراه بود، به پزشک مراجعه کنید.